در این مطلب درباره خواص نوشابه های انرژی زا توضیح میدهیم پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
نوشابه انرژی‌زا (Energy drinks) همانطور که از اسمش پیداست به نوشابه‌ای گفته می‌شود که خاصیت انرژی بخشی دارد. معمولا مردم به ویژه نوجوانان، جوانان و ورزشکاران آن را زمانی که به انرژی بیشتری نیاز دارند، مصرف می‌کنند.
نوشيدنی‌های انرژی زا برای اولين بار در دهه 1960 در اروپا و آسيا عرضه شد. حمایت مالی از مسابقات ورزشی به محبوبیت و شهرت نوشابه‌های انرژی‌زا افزوده است.
ترکبیات نوشابه انرژی‌زا
1-کافئین: کافئین جزو جدانشدنی نوشیدنی‌های انرژی‌زا است. البته معمولا میزان کافئین روی برچسب محصول درج می‌شود تا آن دسته از نوشابه‌هایی که از کافئین بالایی برخوردار هستند با احتیاط بیشتری مصرف شوند.
2-شكر و شيرين‌كننده‌های طبیعی: به‌طور معمول از گلوكز و ساكاروز براي شيرين كردن و تامين انرژی در نوشيدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود. البته در نوشابه‌های انرژی‌زای کم‌کالری به جای شكر، از شیرین کننده‌های طبیعی مانند استویا استفاده می‌کنند.
3-عصاره‌ی گیاهان علفی: گوارانا، جينسنگ و يرباماته از گونه‌های گیاهان علفی هستند که در نوشابه‌های انرژی‌زا به کار برده می‌شوند. این گیاهان به دلیل داشتن کافئین، اسید آمینه و اثر درمانی و پزشکی به خواص نوشابه‌های انرژی‌زا افزودند.
4-ويتامين‌های گروه ب: ويتامين‌هاي ب۱، ب۲، ب۳، ب۶ و ب۱۲ در فرمول نوشيدني‌هاي انرژي‌زا مورد استفاده قرار می‌گيرند. اين ويتامين‌ها محلول در آب هستند و مقدار اضافی آنها از بدن دفع می‌شود.
5-اسيدهای آمينه: تائورین و ال‌کارنتین هم جزو ترکیبات نوشابه انرژی‌زا هستند که هر کدام مزایای خود را دارند.
6-نگهدارنده‌ها و اسيدهای آلی: نگهدارنده‌های که در نوشابه‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود شامل بنزوئیک اسید و اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک است.
7-سایر ترکیبات: گلوكونودلتالاكتون و سينفرين نیز از دیگر ترکیبات نوشابه‌های انرژی‌زا هستند.
در واقع این ترکیبات باید باعث بالا رفتن عملكرد فيزيولوژيكی و مغزی شوند. تقویت حافظه و تمرکز و جلوگیری از خستگی و افزایش بهره‌وری را می‌توان از اثرات مصرف نوشابه های انرژی‌زا به شمار آورد. معمولا محققان تقویت عملکرد مغز را ناشی از وجود کافئین و قند در این نوشابه‌ها میدانند.
این نوشیدنی هم مثل سایر نوشابه‌ها باید کم و متعادل مصرف شود. همچنین مصرف آن برای زنان باردار، کودکان و افراد مسن توصیه نمی‌شود.
فواید نوشیدنی انرژی زا
اولین فایده نوشابه انرژی زا این است که احساس هوشیاری ، بیداری و بهره وری ایجاد می کند. در این نوشیدنی های مقدار استانداردی از کافئین در هر قوطی وجود دارد و در بیشتر موارد ، مصرف کنندگان دقیقاً می دانند چه مقدار کافئین دریافت می کنند ، که برای کسانی که سعی در کنترل مصرف کافئین خود دارند بسیار مفید است. استاندارد نوشابه انرژی زا در واقع همین مقدار کافئین است.
از آنجا که این نوشیدنی های به صورت سرد سرو می شوند ، می توان آنها را بسیار سریعتر از قهوه که معمولاً فقط به صورت گرم آن نوشیده می شود ، مصرف کرد. مصرف سریعتر منجر به ورود سریع کافئین به جریان خون می شود.
عطر و طعم قهوه و چای برای همه جالب نیست ، بنابراین نوشابه های انرژی زا برای افرادی مفید است که خواهان افزایش کافئین هستند اما قهوه یا چای را دوست ندارند. نوشیدنی های انرژی زا دارای طعم ها و گزینه های مختلفی هستند.
علاوه بر کافئین ، این نوشیدنی ها اغلب حاوی مواد انرژی زای دیگری مانند تورین ، ویتامین های گروه B ، جینسینگ و گلوکورونولاکتون هستند. اعتقاد بر این است که این ترکیبات اثرات کافئین را افزایش می دهد.
مضرات و عوارض نوشیدنی انرژی زا
نوشیدنی های انرژی زا حاوی مقدار زیادی کافئین و شکر هستند و معمولا قند زیادی دارند. تقریباً هر قوطی حاوی ۸-۱۰ قاشق چای خوری شکر است! در حالی که این قند در ترکیب با کافئین سطح قند خون شما را افزایش می دهد و باعث انفجار انرژی اولیه می شود ولی بعدا با افت ناگهانی سطح قند خون روبرو می شوید که دوباره احساس خستگی و بی حالی خواهید کرد.
نوشیدنی های انرژی زا برای ورزش مفید نیستند. آنها باعث کمبود آب بدن می شوند و به شما انرژی کمتری برای تمرین می دهند.
از نظر اسلام حکم خوردن نوشابه انرژی زا در صورتی که از مواد ناپاک تهيه نشده باشند و مست کننده نباشند و سلامتی بدن را تهديد نکنند مباح و جايز است. طبع نوشابه انرژی زا بر اساس ترکیبات بکار رفته در آن می تواند گرم یا سرد باشد.
آیا مصرف نوشیدنی انرژی زا برای کودکان و نوجوانان مضر است؟
تحقیقی نشان می‌دهد که ۳۱ درصد کودکان بین ۱۲-۱۷ سال از این نوشیدنی‌ها مصرف می‌کنند. هر چند تحقیقات چاپ‌شده در مجله‌ی آکادمی پزشکی کودکان توصیه می‌کند که کودکان و نوجوانان نباید این نوشیدنی‌ها را مصرف بکنند.
دلیل این موضوع به‌خاطر وجود کافئین در نوشیدنی های انرژی زا است که کودکان و نوجوانان را به خود معتاد می‌کند و جلوی رشد مناسب قلب و مغز را خواهد گرفت.
محققان همچنین مصرف کافئین را برای این سنین محدود کرده‌اند. میزان توصیه‌شده کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم و بیشتر از ۱۴٫۱ میلی‌گرم به‌ازای هر پوند وزن بدن در طول روز است.
برای یک کودک ۱۲ ساله به‌وزن ۳۴ کیلوگرم این مقدار ۸۵ میلی‌گرم است.
آیا همه میتوانند نوشیدنی های انرژی زا مصرف می‌کنند؟
بیشترین نگرانی در مورد این نوع نوشیدنی‌ها به‌خاطر کافئین است. توصیه می‌شود که بزرگسالان روزانه بیشتر از ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین مصرف نکنند.
هر ۲۳۷ میلی‌لیتر نوشیدنی انرژی زا حاوی ۸۰ میلی‌گرم کافئین و تقریبا برابر با یک فنجان قهوه است. مسئله اینجاست که اغلب این نوشیدنی‌ها در ظرف‌هایی بزرگ‌تر به‌فروش می‌رسند. همچنین بعضی از آنها کافئین بیشتری دارند.
علاوه‌بر آن تعدادی از این محصولات حاوی گورانا هستند که خود یک منبع طبیعی برای کافئین است و حدود ۴۰ میلی‌گرم کافئین دارد. شرکت‌های سازنده نیز مجبور نیستند وجود گورانا را روی برچسب محصولات قید کنند که مصرف‌کننده بداند میزان کافئین محصول افزایش یافته است. هرچند مصرف یک نوشیدنی به‌صورت اتفاقی نمی‌تواند برای شما مشکلی ایجاد کند.
اگر تصمیم به استفاده از این نوشیدنی‌ها گرفته‌اید، بهتر است روزانه بیشتر از ۴۷۲ میلی‌لیتر استفاده نکنید و مصرف تمام نوشیدنی‌های کافئین‌دار دیگر را هم محدود کنید. زنان باردار، کودکان و نوجوانان باید از مصرف این محصولات خودداری کنند.
