شب ادراری یا انورزیس شبانه به خروج غیر ارادی ادرار در هنگام خواب شب گفته میشود. انورزیس یک اصطلاح پزشکی است که به ادرار بیاختیار چه در طول روز و چه به صورت شب ادراری گفته میشود. بیاختیاری ادرار اصطلاح دیگری است که برای اشاره به شب ادراری به کار میرود در این مطلب علت شب ادراری کودکان را توضیح میدهیم همراه ما باشید.
ادرار کردن در نوزادان و کودکان خردسال به صورت غیر ارادی است و شب ادراری هم در آنها کاملاً طبیعی میباشد. اغلب کودکان در سن حدود 4 سالگی قادر میشوند مثانه خود را تا حدی کنترل کنند. معمولاً کودک ابتدا توانایی کنترل مثانه در طول روز را پیدا میکند و توانایی کنترل مثانه در شب را کمی دیرتر به دست میآورد..
انواع شب ادراری کودکان
شب ادراری اولیه
به حالتی از شب ادراری کودکان گفته میشود که از اوایل کودکی بدون وقفه ادامه داشته است. به طور کلی شب ادراری اولیه معمولاً نشان دهنده نارس بودن یا عدم بلوغ دستگاه عصبی کودک است. کودکی که مشکل شب ادراری دارد نمیتواند حس پر بودن مثانه خود را در هنگام خواب تشخیص بدهد و بنابراین برای رفتن به توالت از خواب بیدار نمیشود.
شب ادراری ثانویه
به حالتی از شب ادراری کودکان گفته میشود که بعد از آنکه کودک مدت زمان قابل توجهی (حداقل شش ماه) را بدون شب ادراری گذرانده است، مجدداً شروع شده است. شب ادراری ثانویه میتواند نشانهای از یک بیماری زمینهای یا یک مشکل عاطفی در کودک باشد. در کودکانی که مشکل شب ادراری ثانویه دارند به احتمال زیاد علائم دیگری از قبیل بیاختیاری ادرار در طول روز نیز دیده میشود
علت شب ادراری چیست ؟
هیچکس به طور قطعی نمی داند چه چیزی موجب شب ادراری می شود، اما عوامل مختلفی ممکن است نقش داشته باشند:
• یک مثانه کوچک. مثانه فرزند شما ممکن است به اندازه کافی حجم برای تولید ادرار تولید شده در شب نداشته نباشد.
• مثانه بیش فعال:ربط به بیش فعالی کودک ندارد ومثانه انقباض های نا بجا پیدا میکند.
• مثانه عصبی: در این بیماری مثانه دیواره ضخیمی دارد و مانند مثانه طبیعی خاصیت کشسانی و نگهداری ادرار را ندارد.
• ناتوانی در تشخیص یک مثانه پر:اگر عصب هایی که مثانه را کنترل می کنند با تاخیر تکامل پیدا کنند، مثانه پر ممکن است کودک شما را بیدار نکند – مخصوصا اگر فرزند شما در یک خواب عمیق باشد.
• استرسهای محیطی: گاهی تنشها و فشارهای روانی مداوم نیز باعث شروع شبادراری میشود.
• برخی از بیماریهای نخاعی یا تومور
• یک مشکل ساختاری در دستگاه ادراری یا سیستم عصبی: به ندرت، شب ادراری به دلیل یک نقص در سیستم عصبی کودک یا سیستم ادراری میباشد.
• عدم تعادل هورمون: در دوران کودکی بعضی از بچه ها به میزان کافی هورمون ضد ادرار(ADH)که میزان ادرار شب را کم میکند را در شب تولید نمی کنند.
• عفونت مجاری ادراری:برای کودک در هنگام عفونت ادراری، کنترل ادرارمی تواند دشوار باشد. نشانه ها و علائم عفونت ادراری ممکن است شامل شب ادراری، بی اختیاری روزانه،تکرر ادرار ، ادرار قرمز یا صورتی و درد در هنگام ادرار کردن باشد.
• آپنه یا قطع تنفس کوتاه مدت در خواب : گاهی اوقات شب ادراری، نشانه ای از آپنه انسدادی خواب است، که در آن تنفس کودک به طور موقت متوقف می شود – اغلب به علت لوزه های بزرگ یا گاه زبان بزرگ ایجاد می شود. علائم و نشانه های دیگر ممکن است شامل کبودی زیر چشم ، خروپف و خواب آلودگی روزانه باشد.
• دیابت: برای یک کودک که قبلا در شب ادرار نمی کرده، خیس کردن تخت ممکن است اولین علامت دیابت باشد. علائم و نشانه های دیگر ممکن است شامل دفع مقدار زیادی ادرار در یک زمان، افزایش تشنگی، خستگی و کاهش وزن با وجود اشتهای خوب باشد.
• یبوست مزمن: عضلات یکسانی برای کنترل ادرار و دفع مدفوع استفاده می شود. هنگامی که یبوست درازمدت است، این عضلات می توانند ناکارآمد باشند و منجر به شب ادراری شوند.
درمان
برای درمان کودکانی که شب ادراری آنها به علت مشکلات آناتومیکی است، روشهای درمانی متعددی از مراقبتها و درمانهای خانگی گرفته تا داروها و حتی عمل جراحی، وجود دارد. برای درمان شب ادراری ثانویه باید ابتدا بیماری یا مشکل عاطفی که باعث به وجود آمدن شب ادراری شده است، تشخیص داده و درمان شود. موارد ساده شب ادراری در کودکان کمتر از 5 سال معمولاً نیازی به درمان ندارد.
• شب ادراری در اغلب کودکان در سنین 5 سالگی یا بعد از آن به طور خود به خود و بدون آنکه به درمان خاصی احتیاج داشته باشد متوقف میشود، به همین دلیل اغلب متخصصین توصیه میکنند کودک را تا سن 7 سالگی زیر نظر داشته باشید و بعد از آن برای درمان اقدام کنید.
• بنابراین سن شروع درمان شب ادراری کودکان به خصوصیات فردی کودک، والدین کودک و تشخیص پزشک بستگی خواهد داشت.
درمانهای پزشکی
چند داروی مختلف برای درمان شب ادراری کودکان وجود دارد.
• این داروها معمولاً برای کودکانی تجویز میشود که با وجود استفاده از زنگ بیدارباش، شب ادراری آنها متوقف نمیشود.
• برای درمان بزرگسالانی که مشکل شب ادراری دارند، اغلب از دارو استفاده میشود. ممکن است این افراد ناچار باشند که برای همیشه از این داروها استفاده کنند.
• درمانهای دارویی برای همه بیماران مناسب نیست و ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی به دنبال داشته باشد.
• دسموپرسین و ایمیپرامین دو مورد از داروهای مورد استفاده برای شب ادراری هستند.
در مورد استفاده از دارو برای درمان شب ادراری در کودکان در بین متخصصین اختلاف نظر وجود دارد. بسیاری از متخصصین معتقدند که با رشد بیشتر کودک، به هر حال مشکل شب ادراری او برطرف خواهد شد و بنابراین عوارض و خطرات استفاده از دارو بیشتر از مزایای حاصل از آن خواهد بود.
چه کاری می تواند به پیشگیری از شب ادراری کمک کند؟
خبر خوب این است که شب ادراری در همه بچه هایی که دچار این مشکل می شوند سرانجام متوقف می شود. بنابراین اگر یک کودک هر شب تخت خود را خیس می کند بهتر است والدین ، دلسرد و نگران نباشند.
ممکن است والدین تصور کنند که کودک از نظر جسمی یا روحی طبیعی نباشد اما محققان بر این باروند که شب ادراری معمولاً به دلیل مشکلی در جسم یا احساسات کودک ایجاد نمی شود.
احتمال دارد که شب ادراری به خودی خود برطرف شود. اما اگر این مشکل ادامه دار و شدید باشد ، ایده خوبی است که به همراه والدین با پزشک خود در این باره صحبت کنید. پزشک سوالاتی را از کودک می پرسد و مهم است که به آنها درست پاسخ داده شود و احساس خجالت نکند.
به کودک اطمینان دهید که این مشکل در میان کودکان بسیار شایع است و پزشک تعداد زیادی از کودکان مبتلا به این مشکل را درمان نموده است . معمولا پزشک کودک را معاینه می نماید و احتمالا برای او آزمایش ادرار تجویز می کند .
بعضی از بچه ها ممکن است دچار سایر مشکلات مانند یبوست یا عفونت ادراری باشند که نیاز است از طریق انجام آزمایشات دقیق دلیل اصلی آن مشخص شود و در جهت درمان آن اقدام مناسب انجام شود.
زمان مراجعه برای درمان پزشکی شب ادراری کودکان چه موقع است؟
زمان مراجعه به پزشک برای درمان شب ادراری کودکان بسته به شیوهی اثرگذاری این مشکل بر کودک و والدین متغیر است. اگر کودک علائم خاصی بروز نمیدهد و فقط شبها دچار بیاختیاری ادراری میشود، لزومی به مراجعه به پزشک وجود ندارد و این مراجعه وابسته به تصمیم والدین است.
• سن ۵ تا ۷ سالگی، زمان مناسبی برای پیگیری درمان شب ادراری کودکان است.
• اگر کودک علائم و مشکلات خاصی بروز نمیدهد، لزومی به مراجعه به کلینیک تخصصی شب ادراری نیست و معاینهی پزشک اطفال کفایت میکند.
در صورتی که نشانههای جسمی و رفتاری خاصی در کنار شب ادراری بروز پیدا میکند، باید سریعا به پزشک مراجعه و مشکل بهطور جدی پیگیری بشود.
سخن پایانی
شب ادراری در کودکان میتواند منجر به تخریب اعتماد به نفس کودک و تصویرش از خود بشود. بهترین راه مقابله با چنین احساساتی، حمایت و همراهی است. و
الدین باید به کودک اطمینان خاطر بدهند که این مشکل در میان کودکان بسیار شایع است و به کمک هم میتوانند از پس آن برایند. اگر در خانواده سابقهی شب ادراری وجود داشته، در مورد آن با کودک حرف بزنید، برای مثال پدر از خاطرات و تجربههایش بگوید.
سالانه بسیاری از کودکان دبستانی بدون انجام درمانی خاص با شب ادراری خداحافظی میکنند. برآورد اثربخشی درمان کمی دشوار است، اما داروها معمولا ۱۰ تا ۶۰ درصد مؤثر واقع میشوند و این رقم برای هشداردهندهها و بیدارشدن در خلال خواب، حدودا ۷۰ تا ۹۰ درصد است.
• تقریبا همهی انواع شب ادراری بالاخره قابل درمان هستند.
• برخی از افراد برای بهبود نیاز به دورههای بلندمدت دارودرمانی دارند.