افزایش وزن ناخواسته هنگامی اتفاق می‌افتد که بدون افزایش مصرف مواد غذایی یا مایعات و بدون کاهش فعالیت خود شروع به افزایش وزن کنید.
یعنی زمانی که سعی در افزایش وزن ندارید وزن اضافه کنید که میتواند در ادامه این مطلب عوارض افزایش وزن را بررسی میکنیم همراه ما باشید. عمده ترین دلایل افزایش وزن ناخواسته، احتباس مایعات، رشد غیر طبیعی، یبوست یا بارداری است. افزایش وزن ناخواسته می تواند دوره‌ای، مداوم یا سریع باشد.
چه عواملی باعث افزایش وزن ناگهانی می‌شود؟
بارداری و افزایش وزن ناگهانی
یکی از شایع ترین دلایل افزایش وزن غیر عمد، بارداری است. اما بسیاری از خانم‌ها برای حمایت از رشد کودک عمداً بیشتر غذا می‌خورند. در دوران بارداری، بیشتر خانم‌ها با بزرگ شدن کودک وزن می‌گیرند.
این وزن اضافی شامل کودک، جفت، مایع آمنیوتیک، افزایش خون رسانی و رحم بزرگ است.
تغییرات هورمونی و افزایش وزن ناگهانی
به طور معمول در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی، زنان وارد مرحله ای به نام یائسگی می‌شوند.
یائسگی و افزایش وزن ناگهانی
در طی سال های باروری یک زن، استروژن که یکی از هورمون‌های مسئول تنظیم قاعدگی و تخمک گذاری می‌باشد، شروع به کاهش می‌کند.
پس از وقوع یائسگی، میزان استروژن برای تحریک قاعدگی کافی نیست.
کاهش استروژن میتواند باعث شود زنان در یائسگی، افزایش وزن در ناحیه شکم و باسن را تجربه کنند.
گذشته از تغییرات هورمونی یائسگی، زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیز ممکن است افزایش وزن داشته باشند.
تغییرات هورمونی در سال های میانسالی همچنین میتواند باعث کند شدن متابولیسم و در نتیجه افزایش وزن شود.
سایر شرایط پزشکی که روی سطح هورمون تأثیر می‌گذارد می تواند باعث افزایش وزن در هر دو جنس شود.
که شامل:
• کم کاری تیروئید
• افزایش تولید کورتیزول (هورمون استرس)، مثل سندرم کوشینگ
• افزایش تولید آلدوسترون
• قاعدگی
افزایش وزن دوره ای اغلب به دلیل چرخه قاعدگی است. ممکن است زنان در طول قاعدگی خود، احتباس آب و نفخ را تجربه کنند. تغییر سطح استروژن و پروژسترون ممکن است باعث افزایش وزن شود. معمولاً این افزایش وزن چند پوند است. (هر پوند حدود ۴۵۰ گرم است.)
این نوع افزایش وزن با پایان یافتن دوره قاعدگی در ماه فروکش می‌کند.
اغلب ماه بعد از شروع دوباره قاعدگی و گاهی اوقات در هنگام تخمک گذاری، دوباره ظاهر می‌شود.
احتباس مایع و افزایش وزن ناگهانی
افزایش سریع وزن غیر قابل توضیح ممکن است نتیجه احتباس مایعات باشد. که منجر به تجمع مایعات، همچنین به عنوان ادم شناخته می‌شود که میتواند باعث تورم اندام، دست، پا، صورت یا شکم شود.
افراد مبتلا به نارسایی قلبی، بیماری کلیوی، بیماری کبد یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند ممکن است این نوع افزایش وزن را تجربه کنند.
شما همیشه باید افزایش سریع یا قابل توجه وزن و احتباس مایعات را به پزشک خود گزارش دهید، حتی اگر علائم دیگری وجود نداشته باشد.
کربوهیدرات و چربی
چربی و کربوهیدرات از جمله مهمترین عوامل و مواد غذایی می‌باشند که در چاق شدن افراد لاغر نقش دارند، به همین دلیل مصرف درست آن را فراموش نکنید.
اگر می‌خواهید به بهترین نحو ممکن این ماده غذایی را به بدن خود برسانید بهتر است با متخصصانی که علم کافی در این مورد دارند مشورت کنید.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ممکن است دریابند که در قسمت میانی بدن خود دچار افزایش وزن شده اند. PCOS باعث می‌شود تخمدان‌ها به طور غیر طبیعی هورمون‌های جنسی مردانه تولید کنند.
علائم دیگر PCOS عبارتند از:
o قاعدگی نامنظم
o رشد موهای زائد در پشت، سینه یا شکم
o نازک شدن مو یا ریزش مو
o آکنه
o قطعات تیره پوست اطراف زیر بغل، سینه یا گردن
اگرچه درمانی برای PCOS وجود ندارد، پزشک میتواند تغییر در شیوه زندگی مانند ورزش بیشتر و خوردن یک رژیم غذایی سالم را توصیه کند که ممکن است علائم را کاهش دهد.
داروهای هورمونی همچنین می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند. با مراجعه به متخصص زنان میتوان از احتمال ابتلا به این بیماری اطمینان پیدا کرد.
نارسایی قلبی
افزایش سریع وزن یا تورم در مناطق خاص بدن میتواند به دلیل احتباس مایعات باشد و ممکن است نشانه نارسایی قلبی باشد.
طبق گزارش انجمن قلب آمریکا، افزایش وزن بیش از ۲-۳ پوند (حدود ۱ تا ۱.۵ کیلوگرم) طی ۲۴ ساعت یا ۵ پوند (حدود ۲.۵ کیلوگرم) در هفته می تواند نشانه نارسایی قلبی باشد.
با این حال، توجه به این نکته ضروری است که وزن یک شخص معمولاً در طول روز چند پوند در نوسان است.
اگر وزن آن ها به حالت عادی برگردد و علائم دیگری نداشته باشند، افزایش موقت میتواند ناشی از نفخ طبیعی و احتباس مایعات باشد.
اگر خون به آرامی به قلب رفته و برگردد، بر عملکرد سایر ارگان‌های اصلی بدن تأثیر می‌گذارد. در نتیجه مایعات در بافت‌ها جمع می‌شوند و این باعث افزایش وزن و تورم می‌شود.
افزایش وزن ناگهانی به علت مشکلات قلبی می تواند همراه با تورم در ناحیه‌های زیر باشد:
o ناحیه معده
o مچ پا
o ساق پا
o کف پا
ترک سیگار
برخی از افراد در ابتدا وقتی که مصرف محصولات دخانی را متوقف می‌کنند دچار افزایش وزن می‌شوند.
کارشناسان معتقدند که این اتفاق هم به این دلیل رخ می‌دهد که نیکوتین اشتها را سرکوب می‌کند و هم به دلیل اینکه علائم ترک ممکن است شامل استرس باشد؛ میتواند منجر به پرخوری شود.
تحقیقات نشان داده است که میانگین افزایش وزن در ماه اول پس از ترک سیگار، ۱ کیلوگرم است. به نظر می‌رسد اکثر افزایش وزن فرد در ۳ ماه اول پس از ترک سیگار اتفاق می‌افتد، با این که میزان افزایش وزن تا ۶ ماه کاهش می‌یابد.
با این حال، تغییر وزن در نتیجه ترک سیگار بسته به شخص میتواند متفاوت باشد. همان تحقیقات نشان می‌دهد که ۱۶ درصد از افراد در سال اول ترک سیگار وزن کم کردند، در حالی که ۱۳ درصد بیش از ۱۰ کیلوگرم افزایش وزن پیدا کردند.
خطرات چاقی و اضافه وزن
بیشترین مشکلات که افراد دارای اضافه وزن و چاق را آزار می‌دهد
شامل:
• احساس خستگی مداوم و بی‌انرژی؛
• تجربه مشکلات تنفس (تنگی نفس در هنگام حرکت یا بالا رفتن از پله)؛
• تعریق فراوان نسبت به دیگران؛
• سوزش پوست؛
• اختلال خواب؛
• خروپف هنگام خواب؛
• درد مفاصل.
همچنین ممکن است احتمال ابتلای فرد به این بیماری‌ها افزایش یابد، شامل:
• اختلال تحمل گلوکز؛
• دیابت نوع دو؛
• کلسترول یا تری‌گلیسرید بالا؛
• فشار خون بالا؛
• بیماری عروق کرونر قلب؛
• سکته مغزی؛
• آپنه خواب (این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که الگوهای تنفس فرد هنگام خواب با توجه به چربی بیش از حد در اطراف قفسه سینه، گردن و راه‌های هوایی مختل شده و تنفس مدتی قطع می‌شود.)
• مشکلات باروری؛
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک؛
• عوارض چاقی در دوران بارداری (از جمله افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا در دوران بارداری، دیابت بارداری، زایمان زودرس و سزارین)؛
• بی‌اختیاری ادرار استرسی (نشت ادرار حین خنده، سرفه، و عطسه)؛
• سنگ کیسه صفرا؛
• سوزش سر دل (ریفلاکس مری و اختلال دستگاه گوارش)؛
• سرطان (از جمله روده بزرگ، پستان و آندومتر رحم)؛
• نقرس؛
• کبد چرب؛
• بیماری مزمن کلیوی؛
• اختلال نعوظ؛
• آسم.
بسیاری از مردم به دلیل اضافه وزن یا چاقی می‌توانند دچار مشکلات روانشناختی شوند.
اعتماد به نفس پایین، احساس انزوا از جمله این مشکلات است که ممکن است روابط فرد را با اعضای خانواده و دوستان تحت تأثیر قرار دهد و در صورت شدت گرفتن منجر به افسردگی شود.
چاقی همچنین میتواند بر امید به زندگی فرد تأثیر گذارد. مطالعات نشان داده به طور قابل توجهی احتمال مرگ در سنین جوانی در افرادی با شاخص توده بدن بالاتر از 35 بیشتر است. در صورت سیگاری بودن این احتمال تشدید می‌شود
