در این مطلب درباره تمام نکات تغذیه ای در دوران کرونا توضیح میدهیم همراه ما باشید .
ویروس کرونا چیست؟
کرونا ویروس خانوادهی بزرگی از ویروسها هستند که از سرماخوردگی معمولی تا بیماریهای شدیدتری مثل سارس و مرس (نوعی آنفولانزا) را شامل میشوند.
این ویروس که برای اولین بار در سال ۱۹۶۵ کشف شد، به طور طبیعی در میان پستانداران و پرندگان وجود دارد. آخرین نوع این ویروس، یعنی همان ویروسی که در حال حاضر به شدت در حال انتشار است، برای اولین بار سر و کلهاش در ووهان چین پیدا شد. مقایسهی این ویروس با ویروسهای دیگر نشان داد که منبع اصلی این بیماری به احتمال زیاد از خفاش است.
علائم بیماری کرونا چیست؟
علائم این بیماری بسیار شبیه به آنفولانزا یا سرماخوردگی معمولی است که با تب بالا، سرفه، سردرد و تنگی نفس همراه میباشد. هرچند در موارد شدیدتر منجر به مشکلات تنفسی و مرگ نیز خواهد شد.
این ویروس چگونه منتشر میشود؟
با اینکه راه انتقال ویروسها به یکدیگر شبیهاند، اما بر حسب اندازه، روشهای انتقال متفاوتی دارند. خبر خوش اینکه ویروس کرونا جزو ویروسهای سنگین است. در نتیجه نمیتواند فاصلههای خیلی طولانی را طی کند و از فیلترهای ریز هم عبور نمیکند.
از جمله روشهای انتقال آن میتوان به تماس مستقیم با قطرههای تنفسی فرد مبتلا (ازطریق سرفه و عطسه) و تماس با سطوح آلوده اشاره کرد.
بهترین راه پیشگیری کدام است؟
– بهترین راه پیشگیری این است که اصول بهداشتی را رعایت کنید و موارد زیر را به خاطر بسپارید:
-دستها را مرتب با آب و صابون بشویید
-مدام از ژل ضدعفونی الکلدار استفاده کنید
-به هنگام عطسه یا سرفه جلوی دهان خود را با دستمال یا آرنج خم شدهتان بگیرید
-دستمال مصرف شده را داخل سطل دربسته بیاندازید
-از تجمع در مکانهای شلوغ بپرهیزید
-از تماس نزدیک با کسانی که سرما خورده یا علائمی شبیه به آنفلوانزا دارند اجتناب کنید
-از ماسک استفاده کنید
-سیستم ایمنی بدن را با ورزش و تغذیهی مناسب تقویت کنید
-استرس را کنار بگذارید
– یکی از عواملی که باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن میشود، استرس است. در این شرایط بهترین کار حفظ خونسردی در عین رعایت بهداشت میباشد
تغذیه مناسب در حفظ سلامتی افراد و تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با بیماریها به ویژه بیماری کووید ۱۹ نقش مؤثری دارد.
حتی در قرنطینه خانگی و احتمال دسترسی ناکافی به برخی از مواد غذایی از یک سو و احتمال افزایش مواد غذایی حاوی چربی، قند و نمک به دلیل مصرف زیاد تنقلات نامناسب از سوی دیگر، خانواده میتواند با یک مدیریت مطلوب تغذیه از یک رژیم غذایی متعادل و سالم برخوردار گردد.
قرنطینه خانگی زمان مناسبی برای انتخاب و تهیه غذاهای سالم و با ارزش تغذیهای مناسب است که میتواند ضمن کاهش هزینه غذای خانواده، در ایجاد عادات غذایی سالم و انتخاب مواد غذایی مناسب، متنوع و مغذی نقش مؤثری داشته باشد.
استفاده از برنامه غذایی روزانه
در برنامه غذایی روزانه، به منظور سالم زیستن باید دو اصل تعادل و تنوع رعایت گردد تعادل به معنی مقادیر کافی از مواد مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن است و تنوع یعنی مصرف انواع مختلف مواد غذایی که در ۶ گروه اصلی غذایی (نان و غلات، سبزیها، میوهها، شیر و فرآوردههای آن، گوشت و تخم مرغ و حبوبات و مغز دانهها) قرار دارند.
مواد غذایی در هر گروه غذایی، دارای ارزش غذایی تقریباً یکسان هستند و در صورت دسترسی نداشتن به برخی مواد غذایی، میتوان از جایگزین آنها استفاده نمود.
گروههای غذایی
نان و غلات:
توصیه میشود ترجیحاً از نان و غلات سبوس دار استفاده شود. این گروه شامل نانها شامل سنگک، بربری، نان جو، لواش، تافتون و سایر نانهای محلی، برنج، انواع ماکارونی، رشتهها، غلات صبحانه و فرآوردههای آنها است.
سبزی ها:
مواد غذایی این گروه شامل انواع کاهو، اسفناج، کرفس، سبزی خوردن، انواع کلم، گل کلم، شلغم، کدو حلوایی، هویج، بادمجان، نخود سبز، لوبیا سبز، کدو سبز، فلفل، قارچ، خیار، گوجه فرنگی، پیاز، سیب زمینی و…، است.
میوه ها:
این گروه شامل انواع مرکبات (مانند پرتقال، نارنگی، لیمو ترش، لیمو شیرین، گریپ فروت)، انواع توت، طالبی، خربزه، هندوانه، خرمالو، شلیل، هلو، زردالو، انگور، سیب، انبه، گلابی، انار و…، و انواع آب میوه طبیعی، کمپوت میوهها و میوههای خشک (خشکبار) است.
شیر و لبنیات:
این گروه شامل شیر، ماست، پنیر، کشک و دوغ میباشد.
گوشت و تخم مرغ: این گروه شامل گوشت، مرغ، ماهی، میگو، بلدرچین، غاز، اردک و تخم مرغ میباشد.
حبوبات و مغز دانه ها:
این گروه شامل انواع حبوبات مانند نخود، انواع لوبیا، عدس، باقلا، لپه، ماش، سویا و… و مغزها شامل گردو، بادام، فندق، پسته، بادام زمینی، بادام هندی و…، است که به صورت ترکیب با غلات منبع خوبی از پروتئینها است.
تهیه غذاهای خانگی
از غذاهای آماده و خارج از منزل کمتر مصرف نمائید. با توجه به این که در دوره قرنطینه خانگی مدت زمان طولانی در خانه هستید، میتوانید غذاهایی که تاکنون به دلیل نداشتن وقت، تهیه نکرده اید را آماده نمائید.
غذا خوردن اعضای خانواده با یکدیگر
تهیه غذا و غذا خوردن اعضای خانواده با یکدیگر، یک شیوه مناسب برای ایجاد عادات غذایی سالم و تقویت روابط خانوادگی است. تا آن جا که میتوانید فرزندان خود را در تهیه غذا مشارکت دهید. تا حد امکان سعی کنید به عنوان یک خانواده در کنار هم غذا میل کنید. این امر میتواند در کاهش اضطراب کودکان در این شرایط استرس زا کمک کند.
ایمنی مواد غذایی
ایمنی مواد غذایی پیش نیاز برای تأمین امنیت غذایی و یک رژیم غذایی سالم است. هنگام تهیه غذا برای خود و دیگران، پیروی از اصول بهداشت فردی و رعایت اقدامات بهداشتی برای جلوگیری از آلودگی مواد غذایی و بیماریهای ناشی از غذا بسیار مهم است.
مصرف فیبر کافی
فیبر در داشتن یک سیستم گوارشی سالم نقش مهمی دارد و از پرخوری جلوگیری میکند. برای اطمینان از مصرف فیبر کافی، در صورت امکان در تمام وعدههای غذایی سبزیها، میوهها، حبوبات و غذاهای سبوس دار را انتخاب کنید.
از نانهای تهیه شده با آرد سبوس دار، برنج قهوهای، ما کارونی سبوس دار، جو و گندم کامل (پوست نگرفته) بیشتر استفاده نموده و از سبزیها و میوهها به عنوان میان وعده استفاده کنید.
نوشیدن روزانه آب و نوشیدنی های بدون قند
هر فردی در روز باید به طور معمول هشت لیوان آب و مایعات مناسب دریافت کند. آبرسانی مناسب برای حفظ سلامتی و تقویت سیستم ایمنی بدن ضروری است.
برای مصرف کافی مایعات میتوان برشهای خیار، نعناع، لیمو یا پرتقال را به لیوان آب اضافه نمود. به دلیل داشتن قند زیاد در نوشابهها و نوشیدنیهای شیرین مانند نوشابههای صنعتی، آب میوههای صنعتی و شیرهای طعم دار مصرف آنها که موجب تحریک سیستم ایمنی و تضعیف آن میشود را محدود کنید.
از نوشیدن مقادیر زیاد قهوه، چای و به ویژه نوشابههای کافئین دار و نوشیدنیهای انرژی زا خودداری کنید. زیرا ممکن است به کمبود آب بدن منجر شود. چای کمرنگ، انواع دمنوش های گیاهی در حد متعادل نیز مفید است.
مصرف مکمل ویتامین D
با توجه به شیوع بالای کمبود ویتامین D در جامعه، نیاز هست افراد بالای ۱۲ سال ماهانه یک پرل ۵۰ هزار واحدی مکمل ویتامین D، طبق پروتکل وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مصرف نماید. کودکان ۲ تا ۱۲ ساله نیز هر دو ماه یک عدد مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D مصرف کنند. از مصرف خودسرانه سایر مکملهای غذایی خودداری شود.
نخوردن بعضی از مواد غذایی بخصوص در دوران پاندمی کرونا که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود ازجمله:
1 – خوردن غذاهای چرب و سرخ شده وانواع تنقلات شور، کنسروها و سوسیس کالباس
2 – غذاهایی که خوب پخته نشده( مثل تخم مرغ عسلی و کباب هایی که مغز پخت نشده اند)
3- مصرف فست فود ها بخصوص در بیرون از منزل.به دلیل عدم رعایت نکات بهداشتی دقیق وهمچنین مصرف زیاد نمک و چربی که سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن میشود.
باتوجه به افزایش احتمال ابتلای به کرونا در افراد چاق بکارگیری 20 توصیه زیر می تواند در پیشگیری از اضافه وزن و یا کاهش وزن افراد چاق موثر باشد:
1- با كاهش مصرف قند و شكر و شيريني از ابتلا به دیابت، چاقی و کرونا پیشگیری کنید.
2- سعی کنید دو سوم بشقاب غذايتان را به سبزيجات و حبوبات اختصاص دهيد.
3- بجای نان های سفید از نان هایی که سبوس بیشتری دارند استفاده کنید.
4- برای پیشگیری از اضافه وزن در دوران همه گیری کرونا، در خانه با کودکان خود بازی های پر تحرک انجام دهید.
5- برای پیشگیری از چاقی کودکان، میزان تماشای تلویزیون، کار و بازی کودکان با رایانه را محدود کنید.
6- حبوبات و غلات ارزش پروتئینی بالایی دارند. بهتر است برنج را بیشتر به صورت مخلوط با حبوبات مثل باقلا پلو، عدس پلو، ماش پلو، لوبیا چشم بلبلی با پلو و یا عدس یا ماش را با نان مصرف کنید تا پروتئینی با ارزش غذایی گوشت به بدنتان برسد.
7- به مواد غذایی حاوی حبوبات (عدسی، خوراک لوبیا و ….) چاشنی های حاوی ویتامین C مانند آب لیمو یا نارنج تازه اضافه کنید.
8- در دوره همه گیری کرونا، برای داشتن فعالیت بدنی منظم و ورزش در منزل، برنامه ریزی شخصی داشته باشید.
9- برای تشویق کودکان و نوجوانان به تحرک بیشتر در ایام ماندن در منزل، بطور دسته جمعی همراه اعضای خانواده ورزش کنید.
10- کم آبی ریسک ابتلا به کرونا را افزایش می دهد، بنابراین روزی 6 تا 8 لیوان آب بنوشید.
11- هیچکدام از وعده های غذایی را حذف نکنید چرا که این اقدام سیستم ایمنی شما را تضعیف می کند.
12- کمبود خواب باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی می شود. خوابیدن به مدت هفت تا نه ساعت به صورت روزانه برای بزرگسالان توصیه می شود. کودکان بسته به سنشان به 8 تا 14 ساعت خواب نیاز دارند.
13- از سیر، زنجبیل و پیاز هر روز در غذا های مصرفی استفاده کنید، این سه ماده غذایی تقویت کننده سیستم ایمنی هستند.
14- تخم مرغ منبع بسیار مناسبی از پروتئین و مواد مغذی متنوع است. فقط توجه داشته باشید که بهتر است تخم مرغ را بجوشانید و بصورت آبپز کاملا سفت و پخته شده مصرف کنید و از نیم پز کردن، عسلی نمودن و یا نیمرو کردن آن بپرهیزید.
15- از جوانه گندم، ماش و شبدر در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنید. این جوانه ها سرشار از پروتئین، آهن و ویتامین های گروه B هستند که به تقویت سیستم ایمنی شما کمک می کنند.
16- هیچ ماده غذایی به تنهایی نمی تواند معجزه کند، تحت تاثیر شایعات در مصرف برخی اقلام غذایی یا دمنوش ها افراط نکنید. تنوع و تعادل را در برنامه غذایی خود رعایت کنید.
17- مواد غذایی را از مراکز معتبر و تحت نظارت ارگان های بهداشتی تهیه نمایید.
18- مواد غذایی خریداری شده را به شیوه سالم آماده و مصرف نمایید. از روش های بخار پز یا آبپز کردن بجای سرخ کردن استفاده نمایید.
19- دیابت، فشار خون بالا و بیماری های قلبی – عروقی خطر ابتلا به کرونا را بیشتر می کنند. با رعایت رژیم غذایی صحیح در کنترل این بیماری ها بکوشید.
20- برای پیشگیری از تحریک سیستم ایمنی بدن، بجای روغن های حیوانی، روغن دمبه که حاوی مقدار زیادی چربی اشباع شده هستند، از روغن های مایع استاندارد و دارای مجوزهای بهداشتی و در حد متعادل استفاده کنید.
میوه های و سبزیجات مفید در دوران کرونا
از سبزیها و صیفی جات فصلی مثل شلغم، کدو حلوایی، انواع کلم و گل کلم و هویج که سرشار از ویتامین c و A هستند، استفاده کنید.
سالاد خود را با چاشنیهایی مثل انواع سرکه، آبغوره، آبلیمو، آب نارنج و سبزیجات معطر میل کنید.
از میوههای فصل مثل انواع مرکبات که غنی از ویتامین C هستند روزانه برای تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده کنید. یک عدد پرتقال و یا دو عدد نارنگی متوسط ویتامین C مورد نیاز روزانه را تامین میکند.
سعی کنید دو سوم بشقاب غذایتان را به سبزیجات و حبوبات اختصاص دهید.تا جایی که ممکن است، روزانه ماست، پنیر و شیر کم چرب مصرف کنید.
حبوبات منبع خوبی از پروتئین، ویتامینها و مواد معدنی هستند؛ بنابراین در وعدههای غذایی اصلی روزانه از حبوبات استفاده کنید. خوردن یک نیاز حیاتی است، ولی خوردن مواد غذایی سالم یک هنر است.
توصیه های مهم تغذیه ای در دوران کرونا
کم آبی ریسک ابتلا به کرونا را افزایش میدهد، بنابراین روزی ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید.هیچکدام از وعدههای غذایی را حذف نکنید چرا که این اقدام سیستم ایمنی شما را تضعیف میکند.
کمبود خواب باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی میشود. خوابیدن به مدت هفت تا نه ساعت به صورت روزانه برای بزرگسالان توصیه میشود. کودکان بسته به سنشان به ۸ تا ۱۴ ساعت خواب نیاز دارند.
هیچ ماده غذایی به تنهایی نمی تواند معجزه کند. تحت تاثیر شایعات در مصرف برخی اقلام غذایی یا دمنوشها افراط نکنید. تنوع و تعادل را در برنامه غذایی خود رعایت کنید.
مواد غذایی را از مراکز معتبر و تحت نظارت ارگانهای بهداشتی تهیه کنید.
مواد غذایی خریداری شده را به شیوه سالم آماده و مصرف و از روشهای بخار پز یا آبپز کردن بجای سرخ کردن استفاده کنید.
دیابت، فشار خون بالا و بیماریهای قلبی –عروقی خطر ابتلا به کرونا را بیشتر میکنند. با رعایت رژیم غذایی صحیح در کنترل این بیماریها بکوشید.