آرتروز چیست؟
هماکنون دردهای مفصلی شایعترین علت از کارافتادگی و ناتوانی افراد مسن هستند و با توجه به روند رو به رشد چاقی، شیوع آن رو به افزایش است. اما آرتروز و دردهای مفصلی دقیقاً چه هستند؟
در ابتدا باید بدانیم که به محل اتصال دو استخوان مفصل گفته میشود که توسط کپسول مفصلی و رباطها احاطه شده است.
بین استخوانها، بافتی سفت ولی انعطافپذیر به نام غضروف وجود دارد که همراه با مایع لزجی که در فضای مفصلی ترشح میشود، حرکت روان مفصل را فراهم میسازد و از سایش استخوانها بر روی یکدیگر جلوگیری میکند.
آرتروز معمولا به ساییدگی مفصل اطلاق میشود که غالبا با درد، تغییرشکل یا تورم مفصل و محدودیت حرکت همراه است. عموما پس از بیحرکت ماندن طولانی (هنگام برخواستن از بستر، سفرهای طولانی و…) سفتی مفصل، درد و محدودیت حرکت وجود دارد که به مرور زمان کمتر میشود.
آرتروز و دردهای مفصلی در خانمها، مخصوصا پس از یائسگی، شایعتر است. همچنین مفاصل زانو، گردن، مهرههای کمر، انگشتان، مچ دست و لگن بیشتر از سایر نقاط بدن دچار آرتروز میشوند.
چرا آرتروز میگیریم؟
بسیار دشوار است که بگوییم آرتروز به چه دلیلی بهوجود میآید. با اینحال، عوامل خطر در ایجاد آرتریت عبارتند از:
• چاقی و تغذیه نامناسب
• ضربه به مفصل، آسیبهای ورزشی یا تصادف
• افزایش سن
• عوامل ارثی و ژنتیکی: ممکن است برخی از ژنهایی که از والدین به ما میرسد، احتمال بروز آرتروز را زیاد کند.
عوامل زمینه ساز آرتروز زانو
عواملی که موجب ایجاد و سرعت پیشرفت آرتروز زانو خواهند شد، عبارتند از:
• عادات غلطی مانند دوزانو و چهار زانو نشستن، توالت ایرانی و بالا و پایین رفتن مکرر از پله (بخصوص پلههای با شیب تند)
• شرایط شغلی نامناسب که فشار مضاعف و بدون استراحت به مفصل زانو وارد میکند
• ابتلا به بیماریهای مفصلی مانند آرتریت روماتوئید و بیماری عفونی در مفصل و…
• ضربه و فشار ناگهانی به مفصل زانو مانند فشار ناشی از تصادف
• دفورمیتیهای مفصل زانو (پای ضربدری و پای پرانتزی)
• بیماری نرمی غضروف زیر کشکک (کندرومالاسی)
• پارگی رباطها، منیسکها و کپسول مفصلی زانو
• در رفتگیها و شکستگیهای درون مفصلی
• منیسک دیسکی شکل و کیست منیسک
• حرکت مفصل زانو به سمت عقب
• بیثباتی زانو به علت شلی رباطها
• بیماری استئوکندریت دیسکان
• اضافه وزن
• عوامل ژنتیکی
علائم آرتروز چه هستند؟
آرتروز زندگی فرد بیمار را روزبهروز سختتر میکند. این بیماری باعث ایجاد درد در مفصلهای درگیر میشود و به مرور زمان تحرک را محدودتر و محدودتر میکند. علائم آرتروز ممکن است هفتهبههفته یا حتی گاهی روزبهروز متفاوت باشد. ب
اید بدانیم که آرتروز یک بیماری مزمن است که برای مدت بسیار طولانی همراه بیمار خواهد بود.
برای تشخیص آرتروز میتوان به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کرد. بهطور معمول پزشک، عکس رادیوگرافی یا سایر آزمایشها و روشهای تصویربرداری را درخواست میکند.
درمان آرتروز چگونه انجام میشود؟
این بیماری پیشرونده و مزمن است و متاسفانه درمان قطعی ندارد. با وجود این، طی سالهای اخیر پیشرفتهای خوبی در کنترل و درمان چندین نوع از آرتریتها صورت گرفته است. بهعنوان مثال در مورد آرتریتهای التهابی ثابت شده که آغاز زودهنگام درمان مناسب میتواند در کنترل بیماری بسیار مفید باشد.
به عبارت دیگر، با دریافت درمان مناسب آرتروز و پیگیری درست میتوان علائم آرتروز را کنترل کرد. در هر شرایطی هم که باشیم، باید به فعالیت و تحرک ادامه دهیم. تحرک داشتن و ادامه دادن به فعالیت جسمی نهتنها برای سلامت عمومی ما بسیار لازم است، بلکه به درمان آرتروز نیز کمک میکند.
بهطور خلاصه، با راهکارهایی مثل حرکات ورزشی صحیح و آبدرمانی، فیزیوتراپی، کاهش وزن، تغذیه مناسب، گرم یا سرد کردن مفصل و داروهای ضدالتهاب و ضددرد میتوان آرتروز را کنترل کرد.
آیا میشود از بروز آرتروز جلوگیری کرد ؟
1-نگه داشتن وزن در حد مطلوب
2-حفظ فعالیت فیزیکی و ورزش
3- جلوگیری از آسیب به مفاصل
4- اجتناب از کارها و مشاغلی که نیاز به خم کردن بیشاز حد مفصل یا حمل وسیله سنگین باشد
5- حفظ تغذیه مناسب